Franz Kafka “Değişim” adlı romanında insanların sistem nedeniyle makineleşmesi ve monotonlaşması ile beraber kişisel benliğin yok olmasını böceğe dönüşen bir iş adamı olan Gregor Samsa üzerinden anlatmıştır.
Kafka, Gregor’un yaşadığı böcek-insan ikilemini Gregor’un odasında bulunan eşyaları ve odasını betimleme şekli ile okura göstermiştir.“(...)bu karnın tepesinde yorgan, her an kayıp tümüyle yere düşmeye hazır, ancak zar zor tutunabilmekteydi.” Bu cümlede Gregor’un bir böcek olarak uyanmasından sonra yaşadığı böcek-insan ikilemini bir yorgan ile gösterilmiştir. Yorgan burada Gregor’un insanlığını temsil etmektedir ve ona tutunmaya çalışması ise onun bir böcek olmasına rağmen hala insanlığına tutunmaya çalıştığını göstermektedir. Formunun değişmesi yorganın düşmeye çok yakınlaşmasına sebep olmuştur fakat Gregor hala bir insan gibi düşünmektedir ve insanlığını geride bırakmamıştır. “Odası, biraz fazla küçük olmakla beraber tastamam bir insan odasıydı” Gregor’un kendi odasını “insan odası” olarak betimlemesi de yine bu form değişiminin onda yarattığı böcek-insan ikilemini göstermektedir. Şu ana kadar yaşadığı insan kimliğinden aniden uzaklaşmak durumunda kalmıştır ve odasını bir “insan odası” olarak tanımlamasıyla da kendini oraya ait hissetmediğini göstermiştir.
Kafka, toplumda kapitalizmin oluşturduğu sistemi, Gregor’un işi nedeniyle parçası olduğu sistemin ona etkilerini ve böceğe dönüşmesinden sonra bu sisteme olan isyanı ile göstermiştir. “kısa süre önce resimli bir dergiden kesip altın yaldızlı şirin bir çerçeveye geçirdiği bir resim asılmıştı.” Gregor’un odasında yaldızlı bir çerçeveye koyduğu resim tanımadığı birinin dergiden alınmış bir fotoğrafıdır ve bu fotoğrafa büyük değer vermektedir. Bu fotoğraftaki tanımadığı kadının Gregor için bu kadar önemli olması da Gregor’un yalnız hissettiğini ve kişisel benliğinin olmadığını gösterir. Fotoğraftaki kadın Gregor için bir hayaldir, asla erişemeyeceği ve sadece yaldızlı çerçevesinde durabilecek bir düştür. Odasında yaldızlı bir çerçevenin içerisinde duran bu kadın, Gregor’un o çerçeveye konulabilecek daha önemli bir fotoğrafı olmadığını ve aslında kendine ait hiçbir şeye sahip olmadığını gösterir. Fotoğraftaki kadının üzerindeki pahalı kıyafetler ve kürkler de yine Gregor’un erişemeyeceği zenginliği temsil eder. Gregor, toplumda ekonomik olarak alt kesimde bulunmaktadır ve bu nedenle de her gün çalışıp evdeki herkesi geçindirmekle yükümlüdür. Gregor bu çalıştığı sistemin içerisinde kendi kişisel benliğini kaybetmiştir. Böcek olarak uyanması da toplumda bir böcek gibi görünmesine bağlanabilir. Gregor’un hiçbir özgürlüğü, hiçbir yetkisi, kendine ait hiçbir şeyi yoktur; o sadece sistemdeki görevini yerine getiren biridir. Bu nedenle toplumdaki sistem içerisinde, diğerleri tarafından ezilen bir böcektir.
“Ne zahmetli bir meslek seçmişim kendime. Gün yok ki, yolda olmayayım.” Gregor bu çalıştığı işte bir sistemin parçasıdır ve şimdi form değişimi ile sistemden zorla çıkarılmıştır ve bu nedenle de artık yaptığı işe uzaktan bakıp yorum yapabilmektedir. Kendi işinin ne kadar zahmetli olduğunu ve hep yollarda olduğunu belirtmiştir, bu sözleriyle işinden pek memnun olmadığı ama yine de yaptığı gösterilmiştir. “boyuna değişik insanlarla düşüp kalkmalar, asla bir süreklilik, asla bir içtenlik kazanamayan ilişkiler.” İşinin yanı sıra çalışırken tanıştığı insanlar ve aralarındaki ilişkiler ile Gregor’un sisteme bakış açısı bir kez daha verilmiştir. Gregor’un hiç kimseyle düzgün bir ilişkisi yoktur ve toplumdaki insanların samimiyetsizliklerinden yakınmaktadır. Sistemin bir parçası olan bu insanların artık birbirlerine değer vermedikleri ve samimi ilişkilerin yok olduğu gösterilmiştir. “Şeytan görsün hepsinin yüzünü!” Ansızın yukarıda, karın bölgesinde hafif bir kaşıntı duydu;” Formunun değişmesi ile Gregor parçası olduğu bu sistemi eleştirmeye başlamıştır, hatta sisteme isyan etmektedir. Gregor artık bir böcek olduğu için insan olduğunda sahip olduğu sorumluluklarını arkasında bırakmıştır ve artık eski alışkanlıklarını değiştirmeye çalışmaktadır. Sistemden zorla atılması ile beraber hayatına dışarıdan bakıp yorumlama imkanına sahip olmuştur ve Gregor’un isyanı ile de sistemin insanlara olan etkisi okura gösterilmektedir.
